Signage op evenementen: maak het zichtbaar!
Bij het inrichten van een evenemententerrein moet rekening worden gehouden met een groot aantal factoren. Er is sprake van een tijdelijke inrichting waarbinnen verschillende functies te vinden zijn zoals een optreden, food & drinks, toiletten, muntenkassa’s en merchandise. Bezoekers zijn op onbekend terrein en hebben verschillende informatiebehoeften. De rol van de bewegwijzeringsborden – signage genoemd – wordt hierdoor vergroot.
Signage op evenementen heeft een groot aantal potentiële doelstellingen. Dit begint bij het geven van aanwijzingen met borden ver voordat men het evenemententerrein betreedt; uiteindelijk kan signage ook een cruciale rol spelen in een tijdige ontvluchting van het evenement tijdens een calamiteit.
Omdat er in de praktijk veel verschillen in kwaliteit en aanpak rond signage bestaan, behandelen we de do’s en don’ts van goede signage op evenementen. In deze blog behandelen we de algemene doelen van signage, een aantal veel voorkomende verschillen en bespreken we de signage voor ontvluchting. In een volgende blog gaan we in op signage ten behoeve van het crowd management, verkeer en vervoer.
Doelen van signage
De functie van signage begint al op de routes naar het evenement: hoe kom je bij het evenement, vooral als dit niet de route is die de navigatie je wil sturen? Mogelijk zijn de reguliere verkeersborden afdoende, maar als er bepaalde afsluitingen of wenselijke aanrijdroutes zijn, moeten die tijdig en duidelijk worden aangeduid. Vanaf het moment dat je aankomt met de auto, fiets of met het openbaar vervoer, wil je als bezoeker weten welke kant je op moet om snel en moeiteloos op het terrein te komen. Huisregels moeten heel duidelijk aan je kenbaar worden gemaakt. Je wilt weten waar de muntjes worden verkocht, waar de catering zich bevindt en waar de toiletten staan. Waar area 1, 2 en 3 zich bevinden; mogelijk moet je ook keuzes maken tussen verschillende looproutes. Als een plein of area vol is, wil je dit graag tijdig weten en niet pas als je al in de drukte staat. En tenslotte moet je goed worden geïnformeerd over de wijze waarop je bij calamiteiten het terrein kunt verlaten.
Verschillen
In de praktijk zie je veel verschillen in de kwaliteit en vormgeving van signage op evenementen. Op het ene evenement wordt er veel aandacht besteed aan de bebording en op andere evenementen worden er borden neergezet omdat er volgens de veiligheidsvoorschriften in de vergunning “iets” geplaatst moet worden. Dit leidt soms tot het enkel plaatsen van de verplichte borden zonder te kijken naar de functionaliteit. Als organisator moet je verder willen denken. Heeft het neerzetten van de borden op de desbetreffende plaats daadwerkelijk het gewenste effect? Iets wat we vaak fout zien gaan is dat de aanwijzing goed zichtbaar is op een leeg terrein, maar dat de boodschap niet meer overkomt wanneer het terrein vol staat met feestende bezoekers.
Normen voor signage
Hoe kan signage op een effectieve manier bijdragen aan een veilig evenement? Er zijn een aantal richtlijnen die worden gevolgd bij het plaatsen van borden ten behoeve van veiligheid, waaronder de NEN-norm[1] 3011-2015 (de leesafstanden veiligheidsborden). Deze NEN-norm richt zich op bebording voor gebouwen. De afmetingen en leesafstanden van veiligheidsborden die in de norm staan omschreven worden desondanks vaak ook gebruikt als richtlijn bij buitenevenementen. Bij indoor evenementen zijn er voordelige omstandigheden die bijdragen aan de verduidelijking van borden, zoals de verlichting. Evenementen die buiten plaatsvinden kunnen niet profiteren van deze voordelen. Hierdoor zijn er met name voor de bewegwijzeringsborden op buitenevenementen aanpassingen nodig ten opzichte van de NEN-norm, om de gewenste boodschap optimaal over te brengen aan de bezoekers van het buitenevenement.
NEN-norm 3011-2015 beschrijft voorschriften voor veiligheidskleuren en ontwerpprincipes ter voorkoming van ongevallen en brandbestrijding. Daarnaast geeft de norm informatie over evacuatie en de gevaren voor de gezondheid bij noodgevallen.
Signage voor ontvluchting
In noodsituaties heeft signage een belangrijke functie. Van tevoren kan de organisator door middel van een capaciteitsanalyse bepalen hoeveel bezoekers veilig op het evenemententerrein passen en daarop kan het juiste aantal vluchtmeters worden afgestemd. Het calamiteitenplan bevat verschillende maatregelen die de organisator gaat uitvoeren als er een daadwerkelijke calamiteit is. Signage vormt daarin een cruciale schakel. Als je bijvoorbeeld omroept dat nooduitgangen gebruikt moeten worden, moeten deze wel zichtbaar zijn en snel en makkelijk gevonden worden. Is dit niet het geval, dan ontstaat er vertraging of gaan publieksstromen een andere richting uit bewegen dan je zou willen. Zeker als je wilt dat publiek niet de uitgang neemt waardoor ze is binnengekomen, is het cruciaal om duidelijk te zijn over de routes die het publiek wél moet nemen.
Signage nooduitgangen op buitenevenementen
Duidelijke routeaanduidingen versterken de aanwijzingen van eventuele banners op bouwhekken van de nooduitgangen zelf, maar deze banners hebben op een druk evenement feitelijk maar weinig nut: ze zijn niet meer zichtbaar! Het plaatsen van een opzetstuk met nooduitgang banners naast de hekken die worden geopend bij een calamiteit, maken noodgangen goed zichtbaar bij een vol terrein. Deze constructies zijn stevig en bestand tegen windstoten en slecht weer.
Voor buitenevenementen moeten we rekening houden met verschillende factoren als daglicht, weer en (lees)afstand. De borden moeten zichtbaar zijn vanaf een aanzienlijke afstand als het avond is, maar ook bij slecht weer. Verlichting van de borden wordt hierdoor zeer belangrijk, tenslotte moeten bezoekers bij calamiteiten in het donker ook de uitgang kunnen vinden. Een afmeting van minimaal 80 cm bij 80 cm met verlichting is zeer wenselijk voor de bewegwijzeringsborden om aan te geven welke route genomen moet worden om veilig het terrein te verlaten. Dit geldt ook voor verwijzingen met borden naar de EHBO-post. Afbeelding 4: 160 cm bij 80 cm en verlichtDe NEN-norm voor signage van nooduitgangen is niet voldoende voor een outdoor evenement. Op 20 meter afstand zou het bord een afmeting moeten hebben van 30cm bij 30cm. Je moet je indenken dat het ongeveer de afmeting van een A4-tje heeft. Belichting van de borden is geen vereiste binnen de NEN-norm. Het wordt een uitdaging om dit bord vanuit de massa bij schemerdonker te kunnen lezen!
Kennis en informatie over signage op evenementen zijn essentieel voor een organisator, eveneens voor de hulpdiensten. Gebruik je gezonde verstand bij het plaatsen van signage en denk er goed over na hoe de boodschap op bezoekers overkomt. Neem als organisator het initiatief om samen met je crew het terrein te inspecteren, zodat er, voor de officiële schouw van de hulpdiensten, al met een kritische blik is gekeken naar de signage. Is alles zichtbaar, leesbaar en duidelijk van afstand? Met het uitvoeren van een eigen schouw kunnen er vaak al op voorhand inconsistenties en foutjes worden gesignaleerd.
Bron: ESI Barbara van Dam, Event Safety Institute
Foto’s: Production Brothers
Afbeelding 1: onduidelijkheid bij aankomst van een buitenevenement
Afbeelding 2: een bord alleen plaatsen is niet voldoende
Afbeelding 3: bord dat voldoet aan de NEN-norm (linksboven)
Afbeelding 4: 160 cm bij 80 cm en verlicht
Afbeelding 5: Voorbeeld van een nooduitgang met banner die zichtbaar is bij een vol evenemententerrein en wanneer de nooduitgang geopend is. Daarnaast is er een mogelijkheid lampen op te hangen.